13 шорыкйол Ft UL50 XGj WE
| ← шорыкйол → | ||||||
| Шч | Кш | Вр | Из | Кг | Шм | Рш |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | 31 | |||
| 2019 ий | ||||||
13 шорыкйол (13 январь) — григориан кечышот почеш идалыкын 13-шо кечыже. Идалык пытыме марте 352 (кужемдыме ийлаште — 353) кече кодеш.
Вуйлымаш
- 1 Пайрем да памятный дате-влак
- 2 Лӱмгече
- 3 Событий-влак
- 3.1 XIX курым марте
- 3.2 XIX курым
- 3.3 XX курым
- 3.4 XXI курым
- 4 Шочыныт
- 4.1 XIX курым марте
- 4.2 XIX курым
- 4.3 XX век
- 5 Коленыт
- 5.1 XX курым марте
- 5.2 XX курым
- 6 Калык пале
- 6.1 Васлийын касше.
Пайрем да памятный дате-влак[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- Россий савыктышын кечыже (Россий печать кече).
- Литвасе эрыкым аралыше-влакын кечышт.
Лӱмгече[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- Католик-влакын: Иларий,Мунго.
- Христиан-влакын: Вусирис, Гавдентий, Гаий, Геласий, Досифей, Ириней, Мартина, Мелания, Михаил, Нема, Олимпиодор, Пётр, Саламин
Событий-влак[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Тугак ончо: Категорий:Шорыкйол тылзын 13 кечысе событий-влак
XIX курым марте[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- 1703 — Моско олаште "Петербургские ведомости" газетын икымше номерже савыкталтын. Российын икымше газетыже лийын. Тиде событийлан 1992 ийыште Российыште Савыктышын кечыже пайремым пеҥгыдемденыт.
XIX курым[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- 1813 — Александр I кугыжан вуйлатыме император сарзе войскаже Михаил Илларионович Кутузовын вуйлатымыж почеш НЕман эҥерым вонченыт. Европам НАполеонын армийже дечын эрыктымаш тӱҥалын.
- 1840 — Нью Йорк ола гычын американ флаг йымалне кайыше "Левингстон" пароход туткарыш логалын. Кугу пожарлан кӧра 140 еҥын ӱмыржо лугыч лийын.
- 1898 — француз возышо Эмиль Золя француз Правительствылан Дрейфусын пашаж шотышто вуйшиймашым колтен.
XX курым[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- 1905 — Рига олаште пашазе-влакын пуламырлан кӧра шуко еҥым пуштыныт.
- 1915 — Италийысе Авецанно воктене мланде чытырнымаш лийын. 30 тӱжем утла ен колен.
- 1935 — Саарский областьыште референдум эртен. Тушто Германий деке ушнаш пунчалым пеҥгыдемденыт.
- 1945 — Совет Армий фашист Германий ваштареш Эрвел Прусский операцийым тӱҥалын.
- 1953 — СССРыште "Дело врачей" шотышто арестоватлымаш тӱҥалеш.
- 1970 — Нигерийыште граждан сар мучашлалтын.
- 1990 — Арменийысе БАку олаште пуламыр тӱҥалын.
- 1991 — Россий сарзе вий штурм дене Вильнюсысо телестудийым налеш. Литваште Эрыкым аралыше-влакын кечышт семын палемдалтеш.
XXI курым[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- 2001 — Сальвадорышто мланде чытырнымаш лийын.
- 2007 — Моско оласе Донской монастырьыште генерал Каппельын капшым тойымо.
- 2010 — Гаитиште шучко мланде чытырнымаш лийын.
Шочыныт[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Тугак ончо: Категорий:Шорыкйол тылзын 13 кечынже шочшо-влак
XIX курым марте[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- 1779 — Елизавета Павловна, руш императрица, Александр I пелашыже.
XIX курым[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- 1827 — Николай Бекетов, химий динамикын, физический химийым негызлыше шанчыеҥ.
- 1807 — Алексей Дмитриевич Галахов, руш литературын историкше.
- 1859 — Морис Палеолог († 1944), француз дипломат, Октябрь революций годым Российыш француз посол лийын.
- 1864 — Вильгельм Вин, немецкий физик, 1911 ийыште Нобелевский премийын лауреатше.
- 1872 — Георгий Иванович Гурджиев, кавказ философ-мистик
- 1878 — Шульгин, Василий Витальевич, русский националист , публицист. Россий Империй Кугыжаныш Думын депутатше,монархист Ошо -влакын лидерже.
- 1883 — Валериан Михайлович Васильев (Ӱпымарий), сотыеҥ, шанчызе-энциклопедист, литератор, филологий шанче доктор (1957), этнограф, фольклорист, почеламутчо, туныктышо, музыковед, кусарыше.
- 1898 — Василий Васильевич Ванин, руш совет театр да кинон СССр калык артист.
- 1899 — Лев Владимирович Кулешов, советский кинорежиссёр, кинотеоретик
XX век[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- 1903 — Загайнов, Василий Федорович, Совет Ушем Герой (1943 колен).
- 1905 — Пётр Веселов-Сталь, курыкмарий серызе, 1941–1945 ийласе Кугу Ачамланде сарын участникше.
- 1905 — П. Эмӓш, курыкмарий серызе, почеламутчо, туныктышо, РСФСР Паша Талешке (1923).
- 1918 — Василий Юксерн, марий серызе, мер пашаеҥ, СССР Серызе-влак ушемын йыжъеҥже (1950), Марий АССР-ын Калык серызыже (1978), Марий АССР-ысе Кугыжаныш премийын лауреатше (1979), 1941–1945 ийласе Кугу Ачамланде сарын участникше.
- 1918 — Чегаев, Василий Федорович (Чалай Васлий), поэт (1979 колен).
- 1921 — Григорий Кириллов, курыкмарий серызе, драматург, 1941–1945 ийласе Кугу Ачамланде сарын участникше.
- 1924 — Пауль Фейерабенд, американ философ шанчын методолгошо.
- 1927 — Ги Мумину- француз сӱретче, возышо.
- 1931 — Аркадий Вайнер, возышо
- 1937 — Ариадна Всеволодовна Шенгелая, совет грузийын киноактрисыже.
- 1954 — Алексей Глызин, руш эстраде мурызо.
- 1959 — Николай Михеев, руш серызе, почеламутчо, Россий Cерызе-влак ушемын йыжъеҥже (2001).
- 1966 — Патрик Демпси, американ актёр, режиссёр.
- 1969 — Стивен Хендри Шотландийысе снукерист, тӱнямбал чемпион.
- 1977 — Орландо Блум, англичан актёр.
- 1984 — Виктор Борисович Апталиков, марий актёр, мурызо, семмастар, аранжировщик, продюсер.
Коленыт[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Тугак ончо: Категорий:Шорыкйол тылзын 13 кечынже колышо-влак
XX курым марте[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- 1599 — Эдмунд Спенсер английысе Возрождений пагытын поэтше.
- 1869 — Павел Обухов, металлург, пушка проектым ыштен,Обуховский заводым негызлыше
XX курым[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- 1904 — Василий Львович Величко, руш писатель, публицист, литератор.
- 1906 — Александр Степанович Попов, руш физик-изобретатель, "Радион ачаже"
- 1909 — Иван Забелин, руш историк, археолог.
- 1910 — Эндрю Джексон Дэвис, шинчанужшо, американ спиритизмым негызлен
- 1916 — Сергей Уточкин, руш воздухоплаваний шанчын пионерже.
- 1923 — Теодюль Рибо, француз академик , психолог.
- 1941 — Джеймс Джойс,Ирландийысе возышо.
- 1948 — Соломон Михайлович Михоэлс, кугыжаныш еврей театр вуйлатыше
- 1978 — Морис Карем, Бельгийысе поэт, 60 наре почеламут сборникын авторжо.
- 1982 — Марсель Камю, француз режиссер, сценарист.
- 1987 — Анатолий Васильевич Эфрос, театр режиссёр
- 1987 — Игорь Владимирович Ильинский, кино да театр актёр, СССР калык артист.
- 1988 — Цзян Цзинго, Тайвань калык еҥ
- 2011 — Светлана Эсаулова, марий серызе, почеламутчо, СССР Серызе-влак ушемын йыжъеҥже (1991).
Калык пале[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
Васлийын касше.[тӧрлаташ | вики-текстым тӧрлаташ]
- Васлийын кастене кава шӱдыран саска емыж лыҥ лиеш.
- Васлийын йӱдым мардеж кечывалвел могырым пуа гын, идалык шокшо да вӱдыжго лиеш, касвел могырым — шӧр да кол шуко лиеш, эрвел могырым — олма лектышым вучыман.
- Тиде кечын лум лумеш да леве — кеҥеж ночко лиеш.
- Пушеҥгыште пӧрш шуко — мӱй тич лиеш.
|
13 шорыкйол Викиклатыште? |
|---|
