Մարտիրոս ԳուշաքճեանWw c Dy Bat D J L6v Uli8onmlaqo Lda v Vm
| Մարտիրոս Գուշաքճեան | |
|---|---|
 | |
| Ծնած է | 1926 |
| Ծննդավայր | Եողուն Ոլուք |
| Վախճանած է | 9 Մայիս 1999 |
| Վախճանի վայրը | Այնճար |
| Ազգութիւն | Հայ |
| Մասնագիտութիւն | Թարգմանիչ, պատմաբան, մանկավարժ, խմբագիր |
Մարտիրոս Գուշաքճեան (1926, Եողուն Ոլուք - 9 Մայիս 1999, Այնճար), մանկավարժ, խմբագիր, թարգմանիչ, բանաստեղծ, բառարանագիր, պատմաբան։
Կենսագրութիւն[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
Ծնած է 1926-ին, Մուսա լերան Եողուն Օլուգ գիւղը: Նախակրթութիւնը ստացած է ծննդավայր գիւղին մէջ, ապա 1938-1944 , յաճախած է Կիպրոսի Մելգոնեան Կրթական Հաստատութիւն։ Մելգոնեանի աշակերտական շրջանին, խմբագրած է Վերելք եւ Հայ Սփիւրք աշակերտական պարբերաթերթերը,առաջինը ձեռագիր, երկրորդը մեքենագիր։ 1945-47, Հալէպի մէջ լոյս տեսած է Դէպի երկիր գրականութեան եւ արուեստի պարբերագիրքը, որուն խմբագիրներէն եղած է ան, Անդրանիկ Նաճարեանի խմբագրապետութեան շրջանին։ 1948-ին, իր իսկ խմբագրութեամբ լոյս տեսած է վերջին համար մը։1955-ին լոյս ընծայած է Յուշարձան Մուսա Լերան պարբերագիրքը (միայն մէկ թիւը)։ Իսկ 1956-ին սկսած է հրատարակել Երկիր պարբերաթերթը, որուն խմբագիրը տարի մը ետք եղած է Հայկ Գույումճեանը, հիմնադիր-խմբագրին Պէյրութ հաստատուելուն պատճառով։ Բանաստեղծ Մարտիրոս Գուշաքճեան 1951-ին Հալէպի մէջ լոյս ընծայած է իր բանաստեղծութիւններու միակ ժողովածուն՝ Կեանքի կարօտ խորագրով: Թարգմանիչ Գուշաքճեանէն հատորի մը կողքին տակ ամփոփուած կայ Հ.Լ.Կէյցի Հոգիներու Աճուրդը (The Auction of Souls).«Մեծ եղեռնէն վերապրող հայուհի Օրորա Մարտիկանեանի վաւերական պատմութիւնը (Պէյրութ, 1965), որ նախապէս լոլս տեսած է իբրեւ Թերթօն՝ Զարթօնքի մէջ: Բառարանագիր Մարտիրոս Գուշաքճեան Վեր.Տիգրան Խնդրունիի աշխատակցութեամբ, պատրաստած է Անգլերէնէ-Հայերէն [եւ] Հայերէնէ-Անգլերէն բառարան (Պէյրութ,1970), որ յետագային որոշ յաւելումներով ու փոփոխութիւններով արժանացած է քանի մը տպագրութիւններու: Հալէպի մէջ լոյս տեսած է իր Անգլերէն-Հայերէն բառարանը (Հալէպ,1998): Պատմաբան Մարտիրոս Գուշաքճեանէն կը մնան, կողքի տակ մտած,երկու հատորներ: Աոաջինը ծաւալուն աշխատասիրութիւն մը՝ Յուշամատեան Մուսա Լերան, զոր խմբագրած են ինք եւ Պօղոս Մատուռեան (Պէյրութ, 1970): Իր խմբագրած այս Հատորին մէջ Գուշաքճեան ունի երկու ընդարձակ ուսումնասիրութիւն՝ «Պատմութիւն Անտիոքի եւ շրջակայքի Հայկական Անտիոքը» եւ «Մուսա Լերան գոյամարտը»: Երկրորդ հատորը իբրեւ խորագիր ունի Մուսա Լերան Հայկական գաղթօճախը (Պէյրութ, 1988): Այս երկրորդը եղած է Գուշաքճեանի դոկտորական թեզը, զոր ներկայացուցած է Երեւանի Պետական Համալսարանի Հայ ժողովրդի պատմութեան ամբիոնին: Գուշաքճեան մահացած է Այնճար, 9 Մայիս 1999-ին:
Աղբիւրներ[Խմբագրել | Խմբագրել աղբիւրը]
- Հայկազեան Հայագիտական Հանդէս , Հատոր Ժթ., Պէրութ, 1999, էջ448-449